Το στάδιο του καθρέπτη. | #Topic_Week

Από τη στιγμή που ένα μωρό ξεκινά να αντιδρά σε εικόνες και κινήσεις το συνηθέστερο παιχνίδι είναι η δείξη του ειδώλου του στον καθρέφτη συνοδευόμενο από φράσεις όπως “ποιος είναι αυτός, τον ξέρεις;”. Η στιγμή ωστόσο που ένα βρέφος καταφέρνει να αναγνωρίσει το είδωλό του στον καθρέφτη και να διαμορφώσει το Εγώ του είναι ιδιαίτερα σημαντική και καθοριστική για την μετέπειτα ψυχική του εξέλιξη.

Το στάδιο αυτό ο ψυχαναλυτής Jacque Lacan το ονομάζει το στάδιο του καθρέφτη. Για τον Lacan  το στάδιο του καθρέφτη αντιπροσωπεύει μια πλασματική εικόνα του Εγώ, με άλλα λόγια, το παιδί δημιουργεί μία εικόνα για τον εαυτό του πλασμένη φαντασιακά, ανεξάρτητη από τους μετέπειτα γλωσσικούς και κοινωνικοπολιτικούς παράγοντες. Τη στιγμή εκείνη το παιδί πλάθει ένα Εγώ ικανό να ανταπεξέλθει στις προσδοκίες και τις ανάγκες τις καθημερινότητάς του. Το στάδιο του καθρέφτη, σύμφωνα με τον Lacan, πραγματοποιείται στην ηλικία των 6 – 18 μηνών.

Κατά πόσο, ωστόσο, ξεφεύγουμε από το στάδιο του καθρέφτη μεγαλώνοντας; Διαμορφώνουμε μία προσωπικότητα, ένα Εγώ, ένα είδωλο στον καθρέφτη το οποίο το αντιλαμβανόμαστε αντικειμενικά ή σύμφωνα με τις προσδοκίες μας; Τα χαρακτηριστικά που αποδίδουμε στον εαυτό μας ως στοιχεία του χαρακτήρα μας αντικατοπτρίζουν το πραγματικό ή το πλασματικά φτιαγμένο Εγώ μας;

Χαρακτηρίζω τον εαυτό μου ειλικρινή, δίκαιο, ευγενικό, πεισματάρη, έξυπνο. Χαρακτηριστικά που χτίζουν ένα Εγώ μου σύμφωνα με τα δικά μου κριτήρια και τις δικές μου προσδοκίες. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, μπορεί να πω ψέματα στον ταραγμένο φίλο μου για την επίδοση του στις εξετάσεις, μπορεί να αδικήσω έναν συνάνθρωπο ώστε να βοηθήσω τη μητέρα μου, μπορεί με αγένεια να κορνάρω στον μπροστινό μου επειδή βιάζομαι, μπορεί εύκολα να παρατήσω μία εργασία γιατί με δυσκόλεψε παραπάνω από ό,τι πίστευα, μπορεί να πράξω χαζά στιγμή που είμαι ιδιαίτερα αγχωμένη. Γκρεμίζω έτσι το Εγώ μου ή δικαιολογώ τις παραπάνω αντιδράσεις μου ως ατυχίες της στιγμής; Ακόμα κι αν τις δικαιολογώ για να συμφωνήσουν με το Εγώ μου, αυτό το  καθιστά αμέσως μη πραγματικό;

Τελικά ξεφεύγουμε ποτέ από το στάδιο του καθρέφτη;

---

ℇstella

Photography credits: Λούνα

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

©Estella, Topicap 30/6/19

Advertisement